En sık karşılaşılan eklem hastalıklarından biri menisküstür.Gençlerde oluşan menisküs yırtıkları genellikle spor yaparken ortaya çıkıyor. Menisküs yırtıkları tedavi edilmediği zaman, özellikle profesyonel sporcuların kariyerlerini olumsuz yönde etkilemektedir. Yaşı ilerleyen insanlarda ise vücudun artık yıpranmasından dolayı meydana gelen menisküsler oluşmaktadır. Menisküs tanısı koyarken muayene, MR veya tanı amaçlı artroskopiden yararlanılıyor.

Menisküs Nedir?

Menisküs diz bölgesinde kıkırdakları koruyan önemli bir yapıdır ama halk arasında bir hastalık olarak bilinir. Menisküs vücudun en işlek eklem yerlerinden biri olan dizlerde hareket kolaylığı sağlıyor. Menisküs uyluk ve kaval kemikleri arasında aslında menteşe görevi görmektedir, C ve O şeklinde iki parçadan oluşmaktadır. C şeklindeki yapı iç, O şeklindeki yapı ise dış menisküs olarak isimlendirilir. Uyluk ve kaval kemiklerinin birbiri ile temas yüzeyini artıran menisküs, kemiklerin üzerine binen vücut ağırlığının dengeli bir şekilde dağılmasına olanak sağlıyor.

Ayrıca ani bir darbe sonucu diz bölgesinde oluşan şok kuvveti emmek ve diz içi sıvısının eklem kıkırdaklarına yayılmasını sağlamak da orada bulunan dokunun görevleri arasında yer alıyor.

Menisküs Yaralanması Nasıl Oluşur?

Menisküs yırtığı sporcuların sık karşılaştığı bir durumdur, sosyal hayatta bir çok insanında başına gelebilir. Sürekli ayakta duranlar, ağır yük taşıyanlar, yaşlılar ve ev işleri ile yoğun uğraşan ev hanımları karşı karıya kalabiliyor. Genellikle vücut ağırlığı tek bir tarafa verildiğinde gerçekleşen bu tip yaralanmalar, bazen diz çökme, çömelme ve ağır yük kaldırma gibi basit hareketlerde bile ortaya çıkabiliyor.

Menisküste oluşan yırtık ve yaralanmaları birkaç ana başlıkta toplayabiliriz:

Direkt Yaralanmalar: Doğrudan dize gelen darbeler sonucunda oluşan yaralanmaları kapsıyor. Diz üzerine düşme, trafik kazalar, dize gelen tekmeler bu tip yaralanmalara neden oluyor.

İndirekt Yaralanmalar: Gövdenin diz üzerinde dönmesi sonucu gerçekleşen yaralanmalardan oluşuyor. Bu tip durumlarda genellikle ayak yerde sabitken vücut diz üzerinde dönme hareketini gerçekleştiriyor. Futbol maçlarında ve kayak esnasında yaşanan yırtıklar indirekt yaralanmalar sınıfında ele alınırken, denge kaybı ve ayak takılması ile vücudun diz üzerinde kontrolsüz bir şekilde dönmesi de indirekt yaralanmalara neden olabiliyor.

Dejeneratif Yaralanmalar: Yaşlılık nedeniyle vücutta oluşan deformasyonların sebep olduğu yaralanmalar olarak düşünülebilir. Özellikle yaşlılarda, dize gelen en ufak bir darbe bile sağlam menisküslerin yırtılmasına ortam hazırlıyor.

Menisküs Belirtileri Nelerdir?

• Dizlerde ağrı
• Dizlerde şişlik ve sertlik
• Dizlerde kitlenme

Menisküs yırtılmalarında hastaların ilk şikayetleri genelde dizlerde ağrı, şişlik ve sertlik oluyor. Merdiven inip çıkarken, oturup kalkarken veya yokuş inip çıkarken dizlerde oluşan ağrılar menisküste oluşan hasarın ilk sinyallerini vermeye başlıyor. Günlük hayatta önemsenmeyen bu tip ağrı ve şişlikler ilerde daha ciddi sorunlara yol açabiliyor. Hastalar bir sonraki aşamada dizlerdeki ağrıya ek olarak kilitlenme problemiyle karşı karşıya kalıyor. Oturup kalkarken dizlerde gerçekleşen takılmalar, dizin belli bir pozisyonda kilitlenmesine ve sonrasında da dizlerde boşalma hissine neden oluyor. İlk safhalarında fark edilen menisküs tedavisi, ameliyata gerek kalmadan gerçekleştirilebiliyor. Ancak ilerleyen safhalarda hastaların menisküs ameliyatı olması zorunlu hale gelebilir.

Menisküs Tedavisi Nasıl Yapılır?

Hastalara uygulanan tedavi yöntemi, söz konusu yaralanma ve yırtıkların büyüklüğüne göre değişiklik gösteriyor. Akut durumlarda menisküs olan yere buz kompres yapılması, dizin vücuttan daha yüksek bir konumda tutulması ve istirahat, tedavide önemli bir rol oynuyor. Dizlerde yaşanan ağrı ve takılmalar ise hastaların günlük hayatını oldukça zorlaştırıyor. Bu nedenle şikayetler oluştuğu anda, hiç vakit kaybetmeden hastaya tanı konulması ve uygun tedaviye başlanması gerekiyor. Aksi takdirde günlük aktivitelerle birlikte hastaların spor faaliyetleri de sekteye uğruyor. Ayrıca tedavi edilmeyen yırtıklar, eklemlerde ve kemiklerde aşınmaya neden olarak erken yaşta "gonartroz" adı verilen diz kireçlenmesine sebep oluyor. Bu sorunların önüne geçmek için kullanılan tedavi yöntemleri ise egzersiz ve ilaç tedavisi ile, ve cerrahi tedavi olmak üzere iki ana başlıkta ele alınıyor.

Egzersiz ve İlaç Tedavisi

Düşük dereceli yırtıklarda muayene ve tanı işlemlerinin ardından doktorun önerdiği ilaç ve egzersizlerle menisküslerde oluşan hasar giderilebiliyor. Bu egzersiz ve ilaçların yanı sıra hastaların belli bir süre istirahat etmesi gerekiyor. Menisküs fizik tedavi ile iyileştirilebilir olduğunda, doktorun vermiş olduğu egzersiz programına sadık kalmak iyileşme sürecinde büyük bir önem taşıyor. Fizik tedavinin etkili olması için yaklaşık 1- 1,5 aylık bir egzersiz planına ihtiyaç duyulabilir. Aksi takdirde düşük dereceli yırtıklar ilerleyerek cerrahi tedavi gerektirebiliyor. Günümüzde bu cerrahi girişimler hastaların büyük kısmında artroskopik yöntemle başarıyla yapılıyor.